โครงการประชุมสัมมนาเครือข่ายสำนักวิทยบริการและเทคโนโลยีสารสนเทศ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคล ครั้งที่ 2

นางสาววิริยา สมบูรณ์ผล
ตำแหน่ง บรรณารักษ์

เนื้อหาโดยสรุป

              การประชุมสัมมนาเครือข่ายมหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคล 9 แห่ง ครั้งที่ 2 ในวันที่ 28 – 29 เมษายน 2559 โดยจัดขึ้นที่ สำนักวิทยบริการและเทคโนโลยีสารสนเทศ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลศรีวิชัย (สงขลา) เรื่อง โปรแกรมห้องสมุด Cataloging Dspace คลังปัญญา : คลังความรู้ทางวิชาการ (Intellectual Repository : IR) โดย คุณสายธาร สุเมธอธิคม และคุณโสภา ไทยลา ในหัวข้อเรื่อง IR หมายถึงอะไร, คุณลักษณะของ IR เป็นอย่างไร, IR ทำงานอย่างไร, IR ใช้โปรแกรมอะไรสร้าง และ IR มทร.พระนคร ดังนี้

IR (Intellectual Repository) หมายถึง คลังจัดเก็บและให้บริการสารสนเทศซึ่งจะรวมทั้งผลงานวิจัย วิชาการของคณาจารย์ นักวิจัย นักศึกษา และบัณฑิตศึกษาของกลุ่มมหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคล โดยมีทรัพยากรสารสนเทศที่จัดเก็บในรูปแบบดิจิทัล

คุณลักษณะของ IR ประกอบด้วย (กุลธิดา ท้วนสุข, 2554)

• Digital scholarly contents เนื้อหาเป็นผลงานทางวิชาการของสถาบัน ที่อยู่ในรูปแบบดิจิทัลเท่านั้น (Scholarly contents)
• Institutionally defined เป็นผลงานที่สร้างขึ้นโดยบุคลากรหรือสมาชิกของสถาบัน (Scholarly community)
• Cumulative & perpetual มีการสะสมเพิ่มพูน และเก็บรักษาไว้ได้อย่างถาวร (Scholarly archives)
• Interoperable and openly access เข้าถึงได้อย่างเสรี ใช้และแลกเปลี่ยนข้อมูลระบบได้ (Scholarly communication)

IR ทำงานอย่างไรการทำงานของ IR ประกอบด้วย ส่วนเก็บข้อมูล ฐานข้อมูล และส่วนสืบค้นและแสดงผลการสืบค้น ดังนี้

ส่วนเก็บข้อมูล
              ได้แก่ เจ้าหน้าที่ห้องสมุด (Library Staff) ทำหน้าที่รวบรวม คัดกรอง ตรวจสอบ ผลงานวิชาการของมหาวิทยาลัยและแปลงไฟล์ต้นฉบับให้เป็นอยู่ในรูปไฟล์ดิจิทัลแล้วนำไฟล์เข้าสู่ระบบคลังปัญญาเพื่อลงรายการบรรณานุกรมตามรูปแบบที่กำหนด

ฐานข้อมูล
              ได้แก่ เครื่องแม่ข่าย (Server) ที่ใช้จัดเก็บข้อมูลของระบบคลังปัญญา โดยมีผู้ดูแล (Administrator) ทำหน้าที่ดูแลระบบต่างๆ ที่เกี่ยวข้อง ในการจัดการข้อมูล แก้ไข ลบ ยืนยันข้อมูลก่อนเผยแพร่ ข้อมูลจะถูกตรวจสอบและแก้ไขผ่านส่วนการจัดการข้อมูล ก่อนยืนยันสถานะพร้อมใช้งาน เพื่อถูกนำไปใช้ในการค้นหาและแสดงผลต่อผู้ใช้ในส่วนสืบค้นและแสดงผล

ส่วนสืบค้นและแสดงผลการสืบค้น
              ได้แก่ ผู้ใช้งานซึ่งจะทำการสืบค้นผ่านหน้าเว็บระบบคลังปัญญามหาวิทยาลัยฯ ในส่วนของลักษณะการใช้งาน รวมทั้งสถิติทั้งหมดจะกลับไปเก็บข้อมูลไว้ที่ฐานข้อมูล

IR ใช้โปรแกรม DSpace เป็นคลังจัดเก็บทรัพยากรสารสนเทศอิเล็กทรอนิกส์ DSpace เป็นโปรแกรมฟรี มีการออกแบบสถาปัตยกรรมคอมพิวเตอร์ที่ยืดหยุ่น สามารถปรับเพิ่มหน่วยข้อมูลได้ตามต้องการโดยไม่ส่งผลกระทบต่อโครงสร้างหลักของซอฟต์แวร์

IR มทร.พระนคร แบ่งหน้าที่การทำงานหลักออกเป็น ดังนี้

• บทบาทเจ้าหน้าที่ห้องสมุด (Library staff)

              – การจัดหา
              – การจัดทำ
              – ขั้นตอนการเตรียมไฟล์
              – ขั้นตอนการ Upload Files
              – ขั้นตอนตรวจสอบการแสดงผล

• บทบาทหน้าที่ผู้ดูแลระบบ (Administrator)
• ผู้ใช้งาน (User)

              – การสืบค้นจากคำสำคัญ (Search DSpace)
              – การค้นผ่าน โดยไล่เรียงประชาคม (Communities in DSpace)
              – การค้นผ่าน โดยไล่เรียงตามประชาคมและผลงาน ปีพิมพ์ ชื่อผู้แต่ง ชื่อเรื่อง หัวเรื่อง (Browse)

              รวมถึงแนะนำการจัดเตรียมไฟล์เอกสารสกุล .PDF ด้วยโปรแกรม Adobe Acrobat pro จนถึงขั้นรักษาความปลอดภัยของเอกสารไฟล์ PDF และแนะนำการจัดทำรายการระบบสารสนเทศคลังความรู้ทางวิชาการ ประกอบด้วย การสร้าง User, การสร้างประชาคม (Community), การสร้างชุมชน (Sub-Community), การสร้างประเภทการจัดเก็บ (Collection), การเพิ่มนโยบายการจัดการไฟล์ (Authorization Policies), จนถึงการนำเข้าข้อมูล (Upload File)

ประโยชน์ที่ได้รับ
              ได้แลกเปลี่ยนความรู้ในการดำเนินการต่างๆ ระหว่างมหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคล 9 แห่ง รวมถึงการร่วมกันขับเคลื่อนนโยบายมหาวิทยาลัยดิจิทัล ในการสร้างคลังปัญญา คลังความรู้ทางวิชาการ โดยใช้โปรแกรม DSpace ในการสร้างคลังจัดเก็บและให้บริการสารสนเทศของมหาวิทยาลัย ให้สามารถใช้งานทรัพยากรสารสนเทศที่จัดเก็บในรูปแบบดิจิทัลได้